Жарияланған күні: 02.12.2016 10:12
Өзгертілген күні: 02.12.2016 10:13

Өзінің барлық тіршілігі аралығында мемлекет бизнесін және экономиканы жалпы қолдау бойынша саясат жүргізеді.

Мемлекет басшысы «Бес институттандыру реформаларын іске асыру бойынша 100 нақты қадам» ұлттық жоспарында, бизнес-климатын жақсарту үшін кедендік әкімшілендіру шаралары қарастырылған.

Сыртқы экономика қызметінің қатысушыларына (СЭҚ) кедендік операцияларды жылдам және жайлы істеуге рұқсат беретін,  негізгі жағдайлардың бірі сыртқы сауда айналымын ынталандыру және бизнесті енгізу үшін қолайлы жағдай құру болып табылады. Кедендік декларация және әкімшілік барьерді ұсыну процедурасын оңайлату үшін экспорт-импорттық операцияларды жасау кезінде кеден органдарымен талап етілетін  құжаттардың тізімі қысқартылған: экспорт кезінде 3 құжаттарға дейін және импорт кезінде 5 құжаттарға дейін. Процесстерді автоматтандыру маңызды орын алады. Қазіргі кезде кедендік процедура бойынша электронды түрде тауарлар экспортын тауарлар декларациясын ұсыну мүмкіндігі қаралған, сондықтан қағаз жеткізгіште құжаттарды ұсыну талап етілмейді.

Уақытпен мемлекеттік кірістердің бірыңғай аса тиімді жүйесін құру мүмкіндік қажеттілігі айтылған. Сыртқы сауда қызметін дамытуға барынша көмек көрсету және елдің экономикалық қауіпсіздігін қорғау үшін жағдай құру бойынша тұрақты жұмыс жүргізіледі. Осы мәселені шешуді жылдамдату көптеген елдерде таралған тәуекелдер басқармасы жүйесі шақырылған.

Облыс департаменттерінде үш мемлекеттік органдарын біріктірген кезден жеке бөлімше құрылған, оның негізгі функциясы тәуекелдер басқармасы жүйесін (ТБЖ) қолдану қызметтің координациясы болып табылады.

Кедендік заңнама бұзушылықтарының алдын алу үшін жұмыстың маңызды және басымды бағыттарында қызмет ресурстарын ұтымды бөлуде негізделген, ішінара принципіне сүйене отырып тиімді кедендік бақылауды жүзеге асыруды ТБЖ қамтамасыз етеді. ТБЖ жұмысы  кедендік ресімдеу уақытын қысқартуға оң көрсетілді. 2014 ж. импорт процедурасы бойынша тауарларды кедендік ресми мәлімдеу жүргізудің орташа уақыты, тәуекелдер басқармасы жүйесімен анықталған бұзушылықтардың жоқтығында, бір декларация бойынша 137 минуттан 69 минутқа дейін қысқартылған, яғни 2 есе.  Экспорт процедурасы бойынша рәсімдеу 39 минуттан 23 минутқа дейін.   

СҚО бойынша МКД қызмет аймағында рәсімделген тәуекел профилі жасалған тауарлар декларациясының 35% үлесінің төмендеуіне тәуекелдер басқармасы жүйесінің тиімді жұмысы себепші болды.

Кедендік бақылауды жүзеге асыруда кеден органдары қызметкерлері шешім қабылдау процедурасын автоматтандыру үшін бағдарламалық қамсыздандыру ТББЖ (Тәуекел басқармасын бақылау жүйесі) құрылған. ТББЖ жүйесінің негізгі белгілеуі тәуекелдердің алдын алу және (немесе) ықшамдау бойынша шараларды жасау және іс жүзінде іске асыру бойынша, оларды қолдану тиімділігін бағалау, сондай-ақ кедендік операцияларды істеуді бақылау автоматтандырылған процедураларды қолдану болып табылады. Тәуекел профилінің тиімділігін арттыруда үнемі жұмыс жүргізіледі. Комитетпен және оның құрылымдық бөлімшелерімен тәуекел профилі жобаларын қалыптастыру үшін тәуекелдерді анықтау және талдау, қолданыстағы профилдерді, тиімді еместілерді жою жүргізіледі.  

Кеден органдарымен пайдалану үшін арналған, тәуекел индикаторлары және тәуекел профилдерінің мазмұны, қызметтік ақпарат болып табылады (құпия). Тәуекел профилін құру кезінде мемлекеттік кірістер органдары кедендік бақылаудың ішінара принципінен сүйеніп кеден одағы және ҚР кеден заңнамасын сақтауды қамтамасыз ету үшін жеткілікті тұлғаларымен шектеледі. Кедендік бақылау нысандарына қатысты: құжаттарды және мәліметтерді тексеру; ауызша жауап алу; кедендік бақылау; кедендік қарау;  кедендік тексеріп қарау; жеке тексеріп қарау; үй-жайларды және аумақтарды кедендік қарау; кедендік бақылауда тұрған және басқа тауарларды есептеу.

2016 ж. 11 айына тәуекел профилдерінің жұмыс істеген жағдайында, рәсімделген декларациялардың жалпы санынан 0,4% кедендік тексеріп қараулар белгіленген. Сонымен қатар кедендік заңнама бұзушылықтары анықталды, кедендік құн түзетулері жүргізілді, айыппұл белгіленді, кедендік тексеріске дейін ерікті жойылды. Бүгінгі күнге облыс бойынша кедендік тексеріп қарау жүргізудің тиімділігі 5,6% құрады.

Кедендік бақылау және кедендік процедураларды жүзеге асырудан 100 млн.теңгеден астам бюджетке келіп түсті, соның ішінде ТБЖ қолдану нәтижелері бойынша 1 млн.теңге астам сомасына кеден құнына 10 түзетулер тәртібі жүргізілді.

Алдағы уақытта кедендік әкімшілендіруді жетілдіруде өзекті тауарлар декларацияларын беру кезінде адам факторының ықпалын іс жүзінде толық шығаруды рұқсат ететін болып табылады. электронды ресми мәлімдеуді іске асыру үшін кедендік және салықтық әкімшілендірудің автоматтандырылған жүйесінің ықпалданған кедендік компонентін енгізу жоспарлануда – ASYCUDA (кедендік мәліметтерді өңдеудің автоматтандырылған жүйесі), Халықаралық кеден ұйымдарымен бірге және Дүниежүзілік сауда ұйымдары және халықаралық стандарттар нормаларына сәйкес ЮНКТАД өңделген. ASYCUDA жүйесі 90 елден астам пайдалануда, автоматтандырылған режімде жылына 16 млн.кедендік декларацияларды өңдейді. Бұл осы жүйені қолданған, көптеген елдерде кедендік ресімдеуге кететін уақытты 10-15 есе қысқартты.

Мемлекетішілік келісім процедурасын өтетін, ЕАЭО мемлекет-мүшелерінің бизнес-қоғамдастығы және мемлекет органдары өкілдерінің қатысуымен, Еуразиялық экономикалық одақтың Кеден кодексі жобасына кедендік әкімшілендіру саласында жаңалықтар және өзгерістер салынған. Келесі жылдан ЕЭО жаңа Кеден кодексі күшіне кіргеннен кейін бірінші кезекте бизнес үшін әкімшілік барьерлерді төмендетуге, кедендік әкімшілендіру процедурасын оңайлату және алдыңғы ақпараттық шешімді енгізуге бағытталған кедендік салада өзгерістер және жаңалықтар орын алады.

                 

 

                   Талдау және тәуекелдер

                    басқармасы басшысы                                 Г. Жүсіпова