ҚР заңына сәйкес «Ауылшаруашылық кооперация мәселесі бойынша Қазақстан Республикасының кейбір заң актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2015 ж. 29 қазан № 373-V салық кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізілді, 2016 ж. 1 қаңтарынан күшіне енді.

         2016 ж. 1 қаңтарынан ауылшаруашылық кооперативтер үшін қызмет түрлерінің тізімі кеңейтілді, арнайы салық режимі таратылады:

-          Ауылшаруашылық өнімдерін сақтау, өзіндік меншіктегі су мәдениеті өнімдері (балық шаруашылығы), мұндай кооператив мүшелерімен туындаған, және өнімдер, қайта өңдеу нәтижесінде  алынған;

-          Ауыл шаруашылығы саласында қосалқы қызмет түрлерін орындау, мұндай кооператив мүшелері үшін су мәдениеті (балық шаруашылығы) ;

-           Мемлекеттік және бюджеттік  жоспарлау бойынша орталық уәкілетті органдарымен келісу бойынша агроөнеркәсіптік кешенін дамыту саласында, белгілі уәкілетті орган, тізім бойынша (қызмет) жұмыс орындау (көрсету) ;

-           Мемлекеттік және бюджеттік  жоспарлау бойынша орталық уәкілетті органдарымен келісу бойынша агроөнеркәсіптік кешенін дамыту саласында, белгілі уәкілетті орган, тізім бойынша (қызмет) жұмыс орындау (көрсету) .

         Өз мүшелеріне жасайтын (көрсететін) жұмыстары (қызметтері) бойынша ауыл шаруашылық кооперативтерінің қызмет түрлерінің тізімі, және де ауыл шаруашылық кооперативінің өз мүшелеріне сататын тауарларының тізімі Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 25 желтоқсандағы № 1-1/1133 бұйрығымен бекітілген

Осы тараудың мақсатында ауыл шаруашылығы кооперативтеріне жылдық жиынтық табысының кемінде 90 пайызын осы баптың 1-тармағының төртінші бөлігінің 2) тармақшасында аталған қызметті жүзеге асыру нәтижесінде алуға жататын (алынған) табыстар құрайтын ауыл шаруашылығы кооперативтері жатады.

Осы Кодекстің 448 б. 2 т. белгіленген, осы баптың мақсатында қолданылатын жылдық жиынтық табыс:

Егер осы арнаулы салық режимін қолдану жылының қорытындылары бойынша осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында белгіленген шарттар орындалмаса, салық төлеуші:
корпоративтік табыс салығын, қосылған құн салығын, әлеуметтік салықты, мүлiк салығын, көлiк құралдары салығын ережені қолданбай, жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен есептеуге;
корпоративтік табыс салығы бойынша декларацияны табыс ету үшін белгіленген мерзімнен кейін күнтізбелік он күннен кешіктірмей, жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен корпоративтік табыс салығы, қосылған құн салығы, әлеуметтік салық, мүлік салығы, көлік құралдары салығы бойынша қосымша салық есептілігін табыс етуге міндетті.
Жеке меншік және (немесе) жер пайдалану құқығындағы (кейінгі жер пайдалану құқығын қоса алғанда) жер учаскелері болған кезде, салық төлеушіге арнаулы салық режимін қолдану құқығы беріледі.

29.10.2015 ж. № 372-V ҚР заңына сәйкес V «Ауылшаруашылық кооперативтері туралы» (бұдан әрі Заң) – ауылшаруашылқ кооператив бұл заңды тұлға, жеке және заңды тұлға өз еркімен бірлескен, ауылшаруашылық өнімдерін өндіруші болып табылады, оның мүшелерінің әлеуметтік-экономикалық қажеттілігін қанағаттандыру үшін.  

        Салық кодексінің 26 және 27 б. салық төлеушінің Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес мемлекет алдында туындайтын міндеттемесі салық міндеттемесі деп танылады, оған орай салық төлеуші салық органында тіркелу есебіне тұруға, салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді айқындауға, салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді, сондай-ақ олар бойынша аванстық және ағымдағы төлемдерді есептеуге және төлеуге, салықтық нысандарды жасауға, салық тіркелімдерін қоспағанда, салықтық нысандарды салық органына белгіленген мерзімде табыс етуге міндетті.  
Мүлік пен іс-әрекеттер салық салу объектісі және (немесе) салық салуға байланысты объект болып табылады, олардың болуына байланысты және (немесе) олардың негізінде салық төлеушінің салық міндеттемесі туындайды.

     Заңның 4 т. бекітілген, ауылшаруашылық кооператив мүліктік жарна есебіне (жарналық)  қалыптасады, кіру, оның мүшелерінің қосымша жарнасы, кооператив мүшелерімен қауымдастырылған  мүліктік (жарналық) жарна, өз қызметінің кірісі және өзге көздері, ҚР заңнамасымен тыйым салынбаған. 

      Мүліктік (жарналық)  жарнасына кооператив мүшелерімен енгізілген жарна мөлшері тең. Мүлік (жарналық)  жарнасы – мүлік түрінде жарна қорына құрушы және кооператив мүшелері (ақша, бағалы қағаздар және басқа құрал-сайман қаржысы, киім, интеллектуалды қызмет шығармашылығы нәтижесі, фирма атауы, тауар белгісі және бұйымдарды дараландырудың өзге құралдары, мүліктік және заттық құқық және басқа мүлік), сондай-ақ ақша түрінде жарна қорына қауымдастырылған кооператив мүшелері жарнасы.        

 Құн мәнінде мүліктік жарна (жарналық) есебі жүргізіледі. Бұл ретте, мүлікті пайдалану құқығы ауылшаруашылық коопративіне мүліктік (жарналық)  жарна ретінде тапсырылады, осындай жарна мөлшерін пайдаланғаны үшін төлемі анықталады, барлық мерзім есебі үшін, құқық орнату және құрылтай құжаттарында көрсетілген.      

     Барлық оған тиесілі мүлікті өзіеің міндеті бойынша ауылшаруашылық кооператив жауапты.

      Өз мүшелері міндеті бойынша ауылшаруашылық кооператив жауапты емес. Өз мүшелері міндеті және шығын қаупі бойынша ауылшаруашылық кооператив жауапты емес, ауылшаруашылық кооператив қызметімен байланысты, мүлік (жарналық)  жарнасы енгізілген құнының шегінде, егер өзге ауылшаруашылық кооператив жарғысымен анықталмаса. 

      Заңның 26 б. 1 т. 5 т. келісілген, кооператив мүшелері арасында бөліп таратуға жататын, кооперативтік төлем және таза кіріс үлесін кооператив мүшелері алып тұруға құқылы.

      Оның қызметі арқылы салық салу режиміне сәйкес кооператив мүшесінен алынған кооперативтік төлемдер кіріске қосылады.

Салық кодексі 12 б. 1 т. 14 т. сәйкес заңды тұлға мен құрушылар арасында, қатысушылармен таратылатын, таза кіріс үлесі – таза кіріс бөлігі түрінде дивиденттерге жатады.

Салық кодексі 143 және 160 б. сәйкес, дивидент кіріске қатысты,  төлем көздерінен салық салынатын, демек, ауылшаруашылық кооперативтері төлем көздерінен салық агентімен атқарылатын салық міндеттерін орындау, салық кодексімен белгіленген тәртіп.   

Салық кодексі 156 б. нормаларын ескеру қажет жеке тұлғалардың салық салу дивиденттері. Салық кодексі 156 б. 1 т. 7 т. кірісіне, салық салуға тиісті емес, соның ішінде, келесі шарттарды біржолы орындауда дивиденттер жатады:

      дивидендтерді есептеу күніне салық төлеушінің олар бойынша дивидендтер төленетін акцияларды немесе қатысу үлестерiн үш жылдан астам иеленуі;
      дивидендтер төлейтін заңды тұлғаның дивидендтер төленетін кезең ішінде жер қойнауын пайдаланушы болып табылмауы;
      дивидендтер төлеу күніне дивидендтер төлейтін заңды тұлға активтері құнының 50 пайыздан азын құрайтын жер қойнауын пайдаланушылар (жер қойнауын пайдаланушы) болып табылатын тұлғалардың (тұлғаның) мүлкiн құрау талаптары орындалған кездегі дивидендтер.
       Осы тармақшаның ережелерi резидент заңды тұлғадан:
акциялар бойынша, оның iшiнде депозитарлық қолхаттардың базалық активтерi болып табылатын акциялар бойынша төленуге жататын табыс;
заңды тұлға өзінің құрылтайшылары, қатысушылары арасында бөлетiн таза табыстың бiр бөлiгi;
      құрылтайшының, қатысушының жарғылық капиталға салым ретінде салған мүлкін қоспағанда, заңды тұлғаны таратқан кезде немесе құрылтайшылар, қатысушылар салымдарының мөлшерiн барабар азайту жолымен не құрылтайшылардың, қатысушылардың үлестерiн толық немесе iшiнара өтеу жолымен жарғылық капиталды азайтқан кезде, сондай-ақ құрылтайшы, қатысушы заңды тұлғадағы қатысу үлесiн алып қойған кезде мүлiктi бөлуден түсетiн табыс түрiнде алынған дивидендтер бойынша қолданылады.
       Салық кодексі 99 б. 1 б. 1) т. сәйкес дивидент түрінде алынған кірістің біріккен жылдық сомасын түзету және салық кодексі 85 б. 1 т. 17) т. келісілген біріккен жылдық кірісіне енгізу дивидент түріндегі алынған кіріс, заңды тұлға-резидент (ЖШС).

       Дивидентті төлеу арқылы салықты ұстау көздеріне қатысты хабарлаймыз, салық кодексі 143 б. 1 т. кіріс тізімі анықталды, кіріске қатысты, салық салынатын төлем көздеріне, дивиденттер қатыспайды.

      Сондықтан, заңды тұлғаларға дивиденттерді төлеу арқылы (ауылшаруашылық кооперативтерімен), төлем көздерінен салықты ұстау бойынша міндеттер шықпайды.

      Заңның 17 б. белгіленген, ауылшаруашылық кооператив мүлігін қалыптастыру көздері; ауылшаруашылық кооператив жарғысында ұстау тәртібі бойынша міндетті мөлшер және мүлік (жарналық) жарнасын енгізу тәртібі және кооперативтік төлем тәртібін бөлу.  

      Сондықтан, жоғарыда көрсетілгеннің негізінде, мүлік шеңберінде салық салу объектісі бойынша салық міндеттері және кооператив үшін ауылшаруашылық кооператив қызметін мойындайды. 

      Салық салу объектісі бойынша және объектілері, салық салуға байланысты, мүлік болып табылатын және іс-әрекет, барлығы және негізінде, салық кодексіне сәйкес кооператив мүшелерінде салық міндеттері шығуы олармен танылады.