Бөлшек салықтың арнаулы салық режимін қолдану және оны қолдану кезінде салықтарды есептеу тәртібі "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 696-3-бабымен реттеледі.

Мәселен, салық кодексінің осы бабының 1 және 2-тармақтарына сәйкес бөлшек салықтың арнаулы салық режимі (бұдан әрі – АСР) мынадай шарттарға сәйкес келетін салық төлеушілерді қолдануға құқылы:

1) салық кезеңі үшін қызметкерлердің орташа тізімдік саны 200 адамнан аспайды;

2) күнтізбелік жылдағы табыс республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын 600 000 айлық есептік көрсеткіштен аспайды;

3) осы режимді қолдану мақсаттары үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған қызмет түрлерінің біреуін немесе бірнешеуін ғана жүзеге асырады.

Құрылтайшысы немесе қатысушысы бір мезгілде бөлшек салықтың АСР қолданатын басқа заңды тұлғаның құрылтайшысы немесе қатысушысы болып табылатын заңды тұлғалар бөлшек салықтың АСР қолдануға құқылы емес.

"77-1. Бөлшек салықтың арнайы режимі", бөлімінде белгіленбеген.

Сондай - ақ, Салық кодексінің 678-бабының 1-тармағына сәйкес-бөлшек салық АСР шағын бизнес субъектілері үшін арнайы салық режимдеріне жатпайды, сондықтан Салық кодексінің 683-бабында көрсетілген арнайы салық режимін қолдану шарттары бөлшек салық АСР таңдаған адамдар үшін қолданылмайды. Мысалы, бұл "Қазақстан Республикасының Сауда қызметін реттеу туралы заңнамасына сәйкес сауда базарларына жататын сауда объектілерін, 1, 2 және 3 санаттағы стационарлық сауда объектілерін, сондай-ақ олардың аумағындағы сауда орындарын, сауда объектілерін және қоғамдық тамақтану объектілерін қосалқы жалға беру" ретінде қызмет түрін жүзеге асыру бойынша шектеу.

Бөлшек салықтың АСР-ін қолданатын төлеушілер, егер мүлік болса, мүлік салығын төлеушілер болып табылады. Салық кодексінің 521-бабының 1 және 2-тармақтарына сәйкес, егер осы бапта өзгеше көзделмесе, заңды тұлғалар мүлік салығын салық базасына 1,5 пайыз ставка бойынша, ал дара кәсіпкерлер салық базасына 0,5 пайыз ставка бойынша есептейді.

Салық кодексінің 522-бабына сәйкес, шағын бизнес субъектілері үшін арнаулы салық режимдерін қолданатын дара кәсіпкерлерді қоспағанда, салық төлеушілер салықтың ағымдағы төлемдерінің сомаларын салық кезеңінің 25 ақпанынан, 25 мамырынан, 25 тамызынан және 25 қарашасынан кешіктірмей тең үлестермен төлейді (СК 522-бабының 7-тармағы).

Салық кезеңі ішінде салық міндеттемелері туындаған кезде:

1) салықтың ағымдағы сомаларын төлеудің бірінші мерзімі осындай салық кезеңі ішінде оларды төлеудің келесі кезекті мерзімі болып табылады;

2) ағымдағы төлемдерді төлеудің соңғы мерзімінен кейін осы баптың 11-тармағында көзделген мерзімдерде(СК 8-бабы 522-тармағы) салық сомасын түпкілікті есептеу және төлеу ғана жүргізіледі.

Шағын бизнес субъектілері үшін арнаулы салық режимін қолданатын дара кәсіпкерлерді қоспағанда, салық төлеушілер мүлік салығын есептеу бойынша түпкілікті есеп айырысуды жүргізеді және салық кезеңі үшін декларацияны табыс ету мерзімі басталғаннан кейін күнтізбелік он күннен кешіктірмей төлейді(СК 11-бабы 522-тармағы).

Салық кодексінің 525-бабының 1 және 2-тармақтарына сәйкес кәсіпкерлік қызметте пайдаланылатын (пайдалануға жататын) салық салу объектілері бойынша дара кәсіпкерлер (шағын бизнес субъектілері үшін арнаулы салық режимін қолданатын дара кәсіпкерлерді қоспағанда) және заңды тұлғалар салық салу объектілері орналасқан жердегі салық органдарына салық бойынша ағымдағы төлемдердің есебін салық кезеңінің басындағы жағдай бойынша айқындалған салық міндеттемелері бойынша ағымдағы салық кезеңінің ақпанның 15-нен кешіктірмей табыс етеді.

Салық төлеуші ағымдағы төлемдерді төлеудің кезекті (салық кезеңі ішінде) мерзімі басталғанға дейін күнтізбелік он күннен кешіктірілмейтін мерзімде табыс етеді:

ағымдағы төлемдерді есептеу-ағымдағы төлемдерді төлеудің соңғы мерзімінен кейін туындағандарды қоспағанда, салық кезеңі ішінде салық міндеттемелері туындаған кезде;

салық кезеңі ішінде салық бойынша салық міндеттемелері өзгерген кезде – осындай төлемдердің мөлшерін тиісті түзетумен және оларды алдағы төлеу мерзімдеріне тең үлестермен бөлумен ағымдағы төлемдерді қосымша есептеу.

Бұл ретте ағымдағы төлемдерді есептеу немесе ағымдағы төлемдерді қосымша есептеу ағымдағы төлемдерді төлеудің кезекті мерзімі басталған айдың бірінші күніндегі жағдай бойынша салық міндеттемелері туындаған немесе өзгерген объектілер бойынша ұсынылады.

Ағымдағы төлемдерді төлеудің соңғы мерзімінен кейін салық міндеттемелері туындаған кезде салық төлеушілер ағымдағы төлемдерді есептеуді ұсынбайды.

Осылайша, бөлшек салықтың АСР-ін қолданатын төлеушілер мүлік салығы бойынша ағымдағы төлемдердің есебін (701.01-нысан) 2023 жылғы 15 тамыздан кешіктірмей ұсынуы және салықты 2023 жылғы 25 тамыздан кешіктірмей төлеуі қажет.

Салық кодексінің 525-бабының 3-тармағына сәйкес мүлік салығы бойынша декларация салық салу объектілері орналасқан жердегі салық органдарына есепті салық кезеңінен кейінгі жылдың 31 наурызынан кешіктірілмейтін мерзімде табыс етіледі.